Η προτίμηση προς τη γλυκιά γεύση φαίνεται πως είναι «καταγεγραμμένη» στο DNA του ανθρώπινου είδους και η έμφυτη ‘έλξη’ προς αυτή δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση για τα άτομα με διαβήτη. Συχνά, ωστόσο, η ανάγκη για καλύτερη ρύθμιση του διαβήτη καθιστά αναγκαία τη μείωση της πρόσληψης σακχάρων μέσω της διατροφής γεγονός που περιορίζει τις διατροφικές επιλογές και δημιουργεί μια σχετική «στέρηση» της γλυκιάς γεύση στα άτομα με διαβήτη. Τη λύση φαίνεται να δίνουν οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες (γνωστές και ως υποκατάστατα ζάχαρης ή μη θερμιδογόνα ή τεχνητά γλυκαντικά), όπως η ασπαρτάμη, η σουκραλόζη, ακεσουλφάμη Κ, η σακχαρίνη, το κυκλαμικό και το γλυκαντικό από το φυτό στέβια. Τα συστατικά αυτά έχουν έντονη γλυκιά γεύση, με γλυκύτητα εκατοντάδες φορές μεγαλύτερη από τη ζάχαρη, την οποία προσφέρουν σε τρόφιμα και ροφήματα χωρίς να προσθέτουν θερμίδες και χωρίς να επιδρούν στη γλυκόζη (σάκχαρο) του αίματος, ενώ χρησιμοποιούνται σε πολύ μικρές ποσότητες.
Τι υποστηρίζουν όμως τα επιστημονικά δεδομένα για τα τεχνητά γλυκαντικά και το διαβήτη;
Η ασφάλεια και τα οφέλη των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών
Μέχρι σήμερα, πολυάριθμες μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η χρήση των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών είναι ασφαλής και ότι, φυσικά, δεν συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση διαβήτη ή παχυσαρκίας. Αντίθετα, μάλιστα, φαίνεται ότι τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα με διαβήτη αφενός να διατηρήσουν τη γλυκιά γεύση στο διαιτολόγιό τους και αφετέρου να ελέγξουν το βάρος τους, εφόσον καταναλώνονται στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφή που, ιδανικά, συνδυάζεται με τακτική σωματική δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, όσον αφορά στην επίδρασή τους σε δείκτες γλυκαιμικής απόκρισης, τα τεχνητά γλυκαντικά δεν επηρεάζουν τα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης (δηλαδή το σάκχαρο μετά το φαγητό), δεν προκαλούν την έκκριση ινσουλίνης ούτε άλλων ορμονών που σχετίζονται με αυτή, π.χ. ινκρετινών, οπότε τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα ότι μπορούν να καταναλώνονται από άτομα με διαβήτη εφόσον δεν επηρεάζουν κατ’ οποιονδήποτε τρόπο τη ρύθμιση του σακχάρου τους. Πολύ πρόσφατα, μάλιστα, δύο κορυφαίοι οργανισμοί υγείας, ο Αμερικάνικος Διαβητολογικός Σύλλογος και ο Αμερικάνικος Καρδιολογικός Σύλλογος δήλωσαν ότι, τα μη θερμιδογόνα γλυκαντικά μπορούν να χρησιμοποιούνται με ασφάλεια από άτομα με διαβήτη και ότι συμβάλλουν στη μείωση της πρόσληψης των πρόσθετων σακχάρων οδηγώντας σε μειωμένη πρόσληψη θερμίδων και μείωση ή διατήρηση του σωματικού βάρους, με την προυπόθεση ότι, οι θερμίδες που «εξοικονομούνται» από τη χρήση τους δεν «εξισορροπούνται» με την πρόσληψη θερμίδων από άλλες διαιτητικές πηγές. Τα άτομα με διαβήτη χρειάζεται βεβαίως να ελέγχουν τις ετικέτες τροφίμων για άλλα συστατικά που ενδεχομένως προσδίδουν θερμίδες και επηρεάζουν το σάκχαρο αίματος.
Βιβλιογραφία
• ADA. Position of the American Dietetic Association: Use of Nutritive and Non-nutritive sweeteners. J Am Diet Associat 2004; 104: 255-275.
• ADA. Position of the American Diabetes Association. Nutrition Recommendations and Interventions for Diabetes. Diabetes Care 2008; 31(1): 61-78.
• ADA. Nutrition Therapy Recommendations for the Management of Adults with Diabetes. Diabetes Care 2013.
• Craig A Johnston, Brian Stevens, John P Foreyt. The Role of Low-calorie Sweeteners in Diabetes. US Endocrinology, 2013;9(1):13–5
• Paige E Miller and Vanessa Perez. Low-calorie sweeteners and body weight and composition: a meta-analysis of randomized controlled trials and prospective cohort studies. AJCN. 2014.
Δημήτρης Γρηγοράκης,
Κλινικός Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, PhD
Επιστημονικός Διευθυντής Κέντρου Διαιτολογικής Υποστήριξης & Μεταβολικού Ελέγχου ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ – ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
Πρόεδρος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας
grigorakis@logodiatrofis.gr
