Ο ψευδάργυρος είναι ένα σημαντικό στοιχείο, απαραίτητο στη ζωή του ανθρώπου.

Διατροφή και ψευδάργυρος

Έχει βρεθεί σε υψηλότερη συγκέντρωση στο συκώτι, ενώ λιγότερες ποσότητες βρέθηκαν στο πάγκρεας, στα νεφρά και στον αδένα της υπόφυσης. Απορρόφηση ψευδαργύρου παρατηρείται πρωταρχικά στο λεπτό έντερο. Πλεόνασμα ψευδαργύρου αποβάλλεται από τα νεφρά. Επιπλέον, υπάρχουν πολλοί τύποι κυττάρων στο ανθρώπινο σώμα, που συγκεντρώνουν ιόντα ψευδαργύρου, των οποίων οι ρόλοι στην ιατρική και στην υγεία μελετώνται τώρα ενεργά.

Διατροφικές πηγές
Ο ψευδάργυρος βρίσκεται στα στρείδια, στις περισσότερες ζωϊκές πρωτεΐνες, στα όσπρια, στους ξηρούς καρπούς, σε σπόρους ολικής αλέσεως, σε σπόρους κίτρινης κολοκύθας και σε ηλιόσπορους. Οι φυτικές ίνες, που βρίσκονται σε ψωμιά ολικής αλέσεως, δημητριακά, λαχανικά και άλλα προϊόντα, είναι γνωστό ότι μειώνουν την απορρόφηση ψευδαργύρου. Κλινικές μελέτες βρήκαν ότι ο ψευδάργυρος, συνδυασμένος με αντιοξειδωτικά, μπορεί να καθυστερήσει την εμφάνιση των κηλίδων από τον ήλιο, που έχουν σχέση με την ηλικία, αλλά η επίπτωση είναι εξαιρετικά μικρή και δε φαίνεται να είναι κλινικά σημαντική.

 

Τα οστρακόδερμα περιέχουν περισσότερο ψευδάργυρο ανά μερίδα από οποιαδήποτε άλλη τροφή. Η απορρόφηση ψευδαργύρου είναι μεγαλύτερη μέσα από δίαιτα υψηλή σε ζωϊκή πρωτεΐνη, παρά σε μία δίαιτα πλούσια σε φυτικές πρωτεΐνες.

Η βιοδιαθεσιμότητα ψευδαργύρου (το μικρό μέρος ψευδαργύρου που διατηρείται και χρησιμοποιείται από το σώμα) είναι σχετικά υψηλή στο κρέας, στα αυγά και στα θαλασσινά, λόγω της σχετικής απουσίας ενώσεων που εμποδίζουν την απορρόφηση ψευδαργύρου και λόγω της παρουσίας ορισμένων αμινοξέων (κυστεϊνη και μεθειονίνη), που βελτιώνουν την απορρόφηση ψευδαργύρου. Η ενζυμική δραστηριότητα της μαγιάς μειώνει το επίπεδο των φυτικών οξέων στα τρόφιμα. Συνεπώς, ψωμιά ολικής αλέσεως με μαγιά έχουν περισσότερο βιοδιαθέσιμο ψευδάργυρο από ψωμιά ολικής αλέσεως χωρίς μαγιά.
Το RDA της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το γενικό πληθυσμό είναι 15mg/ημέρα.

Διεγερτικοί παράγοντες του ψευδαργύρου
Τα ακόλουθα διατροφικά συστατικά βρέθηκαν ότι ενισχύουν την απορρόφηση ψευδαργύρου:

– Κυστεϊνη, Μεθειονίνη: αυτά τα αμινοξέα αυξάνουν την απορρόφηση ψευδαργύρου

Ανασταλτικοί παράγοντες του ψευδαργύρου
Τα ακόλουθα διατροφικά συστατικά βρέθηκαν ότι παρεμποδίζουν την απορρόφηση ψευδαργύρου:

-Φυτικές ίνες: αναστέλλουν την απορρόφηση ψευδαργύρου
-Σίδηρος: υψηλές δόσεις συμπληρωμάτων σιδήρου που λαμβάνονται μαζί με συμπληρώματα ψευδαργύρου με κενό στομάχι μπορούν να αναστείλουν την απορρόφηση ψευδαργύρου. Όταν λαμβάνονται μαζί με τροφή, τα συμπληρώματα σιδήρου δε φαίνονται να αναστέλλουν την απορρόφηση ψευδαργύρου. Τροφές ενισχυμένες σε σίδηρο δεν έχουν επίδραση στην απορρόφηση ψευδαργύρου.
Αυτή η αλληλεπίδραση είναι ανησυχητική στο χειρισμό των συμπληρωμάτων σιδήρου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού και έχει οδηγήσει μερικούς επιστήμονες στο να συστήνουν λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου σε εγκύους και σε γυναίκες που θηλάζουν, περισσότερη από 60mg/ ημερησίως απλού σιδήρου.
-Ασβέστιο: υψηλά επίπεδα ασβεστίου στη διατροφή μπορούν πιθανώς να ελαττώνουν την απορρόφηση ψευδαργύρου από τον ανθρώπινο οργανισμό. Το ασβέστιο, σε συνδυασμό με φυλλικό οξύ, μειώνει την απορρόφηση ψευδαργύρου. Αυτή η επίδραση είναι ιδιαίτερα σχετική σε άτομα που καταναλώνουν μια δίαιτα, η οποία εξαρτάται κατά πολύ από τορτίγιες παρασκευασμένες με λάιμ (οξείδιο του ασβεστίου).

Έλλειψη ψευδαργύρου
Προκύπτει από ανεπαρκή πρόσληψη ή από ανεπαρκή απορρόφηση ψευδαργύρου στο σώμα. Τα σημάδια έλλειψης ψευδαργύρου περιλαμβάνουν τριχόπτωση, δερματικά έλκη, διάρροια, εξασθένηση των ιστών του σώματος και συνεπώς, θάνατο. Η μειωμένη ανάπτυξη, ο ανδρικός υπογοναδισμός, οι αλλαγές στους νευρο-αισθητήρες (αφύσικη προσαρμογή και αλλαγές στη γευστική οξύτητα), αφύσικες ανοσοποιητικές λειτουργίες, καθώς και μειωμένες γνωστικές λειτουργίες, είναι επίσης μερικές ακόμη επιπτώσεις έλλειψης ψευδαργύρου. Η όραση, η γεύση, η όσφρηση και η μνήμη επίσης συνδέονται με το ψευδάργυρο και η έλλειψή του μπορεί να προκαλέσει δυσλειτουργίες αυτών των οργάνων και λειτουργιών.

Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από το «Natural care – Vitamins & Minerals Handbook» (Ursel A.) και από την ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια www.wikipedia.com
 

Μπαρδαβίλλια Μαρία
Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, BSc