Logodiatrofis.gr
ΔιατροφήΠαιδι

Λιπαρά οξέα: Η σημασία τους στην πρώιμη ηλικία

Τα λίπη είναι βασικά συστατικά του μητρικού γάλακτος.

Προμηθεύουν το βρέφος με ενέργεια και είναι επίσης απαραίτητα για την ανάπτυξη.

Ορισμένα λιπαρά οξέα, τα βασικά συστατικά των διαιτητικών λιπών, διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ενός παιδιού, ακόμη και αν υπάρχουν σε πολύ μικρές ποσότητες.

Αυτά τα λίπη δηλώνονται επί του παρόντος στην επισήμανση των βρεφικών τροφών στην Ευρώπη ως LCP (πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου).

Μητρικό γάλα

Το μητρικό γάλα θεωρείται το « πρότυπο θρεπτικού χρυσού » για τα διατροφή των παιδιών στην πρώιμη ηλικία και είναι σχετικά υψηλό σε λιπαρά.

Το λίπος παρέχει το ήμισυ της ενέργειας στο μητρικό γάλα. Τα μη απαραίτητα  θρεπτικά συστατικά μπορούν να γίνουν απαραίτητα υπό ορισμένες καταστάσεις ασθένειας ή κατά την ανάπτυξη.

Τα κύρια συστατικά του μητρικού γάλακτος είναι το δοκοσαεξανοικό οξύ (DHA) και το αραχιδονικό οξύ (AA), και τα δύο βασικά συστατικά του ανθρώπινου σώματος.

Οι συγκεντρώσεις του  DHA και  του AA στο μητρικό γάλα είναι περίπου 0,3% και 0,5% (από το ολικό λίπος)  αντίστοιχα.

Ενώ το επίπεδο του DHA στο μητρικό γάλα μπορεί να ποικίλει, ανάλογα με τη διατροφή της μητέρας (π.χ. την ποσότητα των ψαριών που καταναλώνονται), το επίπεδο του ΑΑ επηρεάζεται λιγότερο από τη διατροφή.

Το ανθρώπινο μητρικό γάλα περιλαμβάνει επίσης σημαντικά λιπαρά οξέα  μακράς αλύσου, τα οποία βρίσκονται και στο γάλα των μηρυκαστικών, όπως είναι το   οκταδενοικό οξύ (0,4% ) και το νευρονικό οξύ  (0,05%).

Ο ρόλος στην ανάπτυξη

Τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι το διαιτητικό DHA παίζει ρόλο στην ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος λόγω της περιορισμένης ικανότητας του οργανισμού να το παράγει.

Το DHA ενσωματώνεται σε υψηλά επίπεδα στη φαιά  και λευκή ουσία  του εγκεφάλου και στις ράβδους και τους κώνους του αμφιβληστροειδούς στο μάτι κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης, ιδιαίτερα στην προχωρημένη  εγκυμοσύνη και τα πρώτα δύο χρόνια της ζωής, και ως εκ τούτου είναι απαραίτητο  για τον φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου.

Ένας αριθμός οδηγιών  υγείας σχετικά με το DHA,  συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου και της ανάπτυξης των ματιών των νεογνών, επιτράπηκε πρόσφατα στην Ευρώπη.

Τα αποδεικτικά στοιχεία για μακροχρόνιες επιδράσεις (πέραν της βρεφικής ηλικίας) του DHA στη γνωστική λειτουργία παραμένουν ασαφή.

Αυτό μπορεί να οφείλεται στην έλλειψη μακροχρόνιων και τελευταίων μελετών  παρακολούθησης για συγκεκριμένες πτυχές της γνωστικής και συμπεριφορικής λειτουργίας και την πολυπλοκότητα και δυσκολία αξιολόγησης της νευροαναπτυξιακής συμπεριφοράς στα παιδιά.

Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕΑΑΤ) συμβουλεύει τις έγκυες και τις γυναίκες που θηλάζουν να καταναλώνουν επιπλέον 100-200 mg DHA ημερησίως, εκτός από 2 μερίδες θαλασσινών (ψάρι και κέλυφος) την εβδομάδα (μέχρι 3-4 μερίδες).

Τρόφιμα  (π.χ. ψωμί, σως, προϊόντα κρέατος, αυγά) ή συμπληρώματα μπορούν να εμπλουτιστούν με αυτά τα λιπαρά οξέα ωμέγα-3.

Η σύσταση για βρέφη ηλικίας 6-24 μηνών είναι 100 mg DHA ημερησίως και για παιδιά ηλικίας 2-18 ετών 250 mg DHA ημερησίως.
 
Το ΑΑ (αραχιδονικό οξύ) είναι επίσης ένα σημαντικό δομικό συστατικό του εγκεφάλου, του νευρικού ιστού, του ενδοθηλίου των αγγείων, της καρδιάς, του ήπατος, των νεφρών, του πλακούντα και των σημαντικότερων οργάνων.

Το ΑΑ συσσωρεύεται στον εγκέφαλο του βρέφους, ιδιαίτερα στην αρχή της εγκυμοσύνης.

Τα μεταβολικά παράγωγα του ΑΑ ελέγχουν τη ροή του αίματος, την  προσκόλληση αιμοπεταλίων (όταν τα αιμοπετάλια στο αίμα κολλήσουν σε ένα κατεστραμμένο αιμοφόρο αγγείο), την ανοσοποιητική και την αναπαραγωγική λειτουργία.

Πράγματι, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) δήλωσαν ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία για την ανάγκη του DHA και του AA για τον εγκέφαλο».

Ενώ σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα  της ΕΑΑΤ δεν είναι ακόμα σαφές εάν η διαιτητική πρόσληψη του ΑΑ παίζει σημαντικό  ρόλο στην  πρόσληψη του DHA.

Το οκταδενοικό οξύ, ένα  τρανς λιπαρό οξύ που υπάρχει στο ανθρώπινο μητρικό γάλα, έχει αποδειχθεί ότι είναι σημαντικό μαζί με άλλα λιπαρά οξέα μακράς αλύσου όπως το DHA στην πρόληψη της ανάπτυξης αλλεργιών σε μικρά παιδιά.

Ομοίως, το νευρονικό οξύ, που εμφανίζεται σε επίπεδα γύρω στο 0,05% (των ολικών λιπών) ενσωματώνεται στο αναπτυσσόμενο κεντρικό νευρικό σύστημα, κυρίως από το μέσο της κύησης μέχρι το τέλος του δεύτερου μεταγεννητικού έτους.

Βρεφικά και δεύτερης βρεφικής ηλικίας παρασκευάσματα

Με την πάροδο των χρόνων, έχει καταβληθεί μεγάλη προσπάθεια να φτιαχτεί η βρεφική συνταγή περισσότερο παρόμοια με το μητρικό γάλα. Ενώ ο αποκλειστικός θηλασμός είναι η προτιμώμενη επιλογή για τα βρέφη κατά τους πρώτους 6 μήνες της ζωής, αυτό δεν είναι πάντα μια επιλογή και μερικοί πρέπει να βασίζονται στη διατροφή.

Μια πρόσφατη έρευνα της  ΕΑΑΤ υποδεικνύει ότι πρέπει να προστεθεί DHA στα παρασκευάσματα για βρέφη και τα παρασκευάσματα δεύτερης βρεφικής ηλικίας (τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της συμπληρωματικής σίτισης) και ότι τα βρέφη που τρέφονται με παρασκεύασματα  θα πρέπει να λαμβάνουν παρόμοιες ποσότητες DHA με τα  βρέφη που θηλάζουν.

Η έρευνα  της ΕΑΑΤ έκρινε ότι δεν υπάρχει ανάγκη να προστεθεί το  ΑΑ στη συνταγή για βρέφη.

Αυτό έρχεται  σε αντιπαράθεση  με τις συστάσεις του Κώδικα (διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα), οι οποίες υπογραμμίζουν ότι εάν προστεθεί DHA στη βρεφική συνταγή, η περιεκτικότητα σε ΑΑ πρέπει να φθάσει τουλάχιστον στην ίδια συγκέντρωση με το DHA.

Η απαίτηση των FAO / WHO για το  ΑΑ και το  DHA για τη σωστή  ανάπτυξη του εγκεφάλου είναι (0,2-0,3% της ενέργειας ή 0,4-0,6% των λιπαρών οξέων για τα παρασκεύασματα  για 0-6 μήνες) .

Υπάρχει ανάγκη  για περισσότερη έρευνα στον τομέα αυτό για να δοκιμαστεί το παρασκεύασμα γάλακτος χωρίς προσθήκη του ΑΑ για να επιβεβαιώσετε την καταλληλότητά  και την ασφάλεια του.
 
Συνοπτικά, ενώ χρειάζονται περαιτέρω έρευνες για να διασαφηνιστεί η σχέση μεταξύ των διαιτητικών προσλήψεων των απαραίτητων βασικών λιπαρών οξέων και της νευρολογικής ανάπτυξης, είναι σαφές ότι στο ανθρώπινο σώμα τα λιπαρά οξέα διαδραματίζουν βασικό ρόλο.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ