Logodiatrofis.gr
Παιδι

Παιδική παχυσαρκία και ο ρόλος των γονιών

Συνήθως, οι ρίζες της παχυσαρκίας βρίσκονται στην παιδική ηλικία.

Έρευνες βεβαία έχουν δείξει ότι βρέφη που παρουσίασαν παχυσαρκία, είναι σε αυξημένο κίνδυνο να γίνουν παχύσαρκα παιδιά, τα οποία είναι με τη σειρά τους περισσότερο πιθανό να γίνουν παχύσαρκοι έφηβοι, οι οποίοι σε αυτή την περίπτωση πολύ πιθανό να παραμείνουν παχύσαρκοι και ως ενήλικες.

Η διατήρηση της παχυσαρκίας στην ενήλικο ζωή εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου της ηλικίας στην οποία το παιδί γίνεται παχύσαρκο, τη σοβαρότητα της νόσου και την παρουσία της παχυσαρκίας σε τουλάχιστον ένα γονέα.

Το υπερβάλλον βάρος σε ένα παιδί κάτω των τριών ετών δεν προμηνύει μελλοντική παχυσαρκία, εκτός και αν τουλάχιστον ένας γονέας είναι επίσης παχύσαρκος.

Μετά την ηλικία των 3 ετών, ωστόσο η πιθανότητα η παχυσαρκία να παραμείνει στην ενήλικο ζωή αυξάνεται με την άνοδο της ηλικίας του παιδιού και είναι υψηλότερη σε παιδιά με σοβαρή παχυσαρκία σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.

Την τελευταία δεκαετία έχει δοθεί μεγάλη προσοχή στη συχνότητα εμφάνισης της παχυσαρκίας στους ενήλικες και στους κινδύνους που συνδέονται με αυτήν: κίνδυνος υπέρτασης, υπερλιπιδαιμίας, σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, υπερουριχαιμίας, μυοσκελετικών προβλημάτων και μερικών μορφών καρκίνου (μαστού, μήτρας, παχέος εντέρου).

O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organization) προσδιορίζει την παχυσαρκία ως ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα δημόσιας υγείας εξαιτίας των χρονιών επιπτώσεων που μπορεί να επιφέρει στην υγεία.

Σημαντικό είναι το γεγονός ότι το φαινόμενο της παχυσαρκίας εμφανίζεται σε όλο και μικρότερες ηλικίες.

Γι΄ αυτό το λόγο οι διατροφολόγοι προτείνουν η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και η υιοθέτηση υγιεινών διατροφικών συνηθειών να γίνεται κατά την παιδική και εφηβική ηλικία.

Δεδομένα δείχνουν ότι ο επιπολασμός της παχυσαρκίας στα παιδιά αυξάνεται τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως.

Η χώρα μας δυστυχώς κατέχει από τα μεγαλύτερα ποσοστά παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας μεταξύ των υπόλοιπων Ευρωπαικών Χωρών.

Το γεγονός αυτό είναι ανησυχητικό εφόσον η παχυσαρκία φαίνεται να έχει την αφετηρία της στην παιδική ηλικία και συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή.

Τι μπορούν λοιπόν να κάνουν οι γονείς για να αλλάξουν τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών τους ώστε να μην παραμείνουν ή εξελιχθούν παχύσαρκα και στην ενήλικη ζωή τους?

  • Ενθαρρύνετε την κατανάλωση δημητριακών ολικής αλέσεως τα οποία περιέχουν μεγάλη ποσότητα φυτικών ινών και βοηθούν στην καλή λειτουργία του εντέρου και στο αίσθημα του κορεσμού.
  • Αντί να τηγανίζετε τις τροφές, είναι προτιμότερο να τις ψήνετε στον φούρνο ή να τις βράζετε.
  • Αποφύγετε να προσθέτετε βούτυρο κατά το μαγείρεμα των τροφών.
  • Μπορείτε να ενθαρρύνετε την κατανάλωση απλού νερού ως ποτό.
  • Να γνωρίζετε ότι ο ”φυσικός” χυμός φρούτων εκτός από μεγάλο αριθμό βιταμινών περιέχει μεγάλα ποσά ενέργειας σε ένα ποτήρι. Είναι προτιμότερο να καταναλώνονται ολόκληρα τα φρούτα, αντί να χρησιμοποιείτε μόνο ο χυμός τους.
  • Σε περίπτωση που δίνετε στο παιδί σας ημι-αποβουτυρωμένο γάλα είναι καλό να γνωρίζετε ότι δεν συνίσταται για παιδιά που δεν έχουν κλείσει τα 2 πρώτα έτη της ζωής τους. Η κατανάλωσή του όμως είναι ασφαλής για τα παχύσαρκα παιδιά με την μόνη ανησυχία ότι το ημι-αποβουτυρωμένο γάλα λόγω των χαμηλών λιπαρών που περιέχει δεν αποτελεί καλό διαλύτη για τις λιποδιαλυτές βιταμίνες. Άρα πρέπει να εξασφαλίζουμε ότι το παιδί λαμβάνει άλλα προιόντα που αποτελούν διαλύτη λίπους για τις βιταμίνες αυτές.
  • Συζητήστε το δείπνο του σχολείου με το παιδί σας και τους υπεύθυνους του σχολείου.
  • Ενθαρρύνετε το παιδί να καταναλώνει φρούτα ή γιαούρτια χαμηλά σε λιπαρά ως ενδιάμεσα γεύματα.
  • Φροντίστε το παιδί σας να καταναλώνει καθημερινά πρωινό. Το πρωινό αποτελεί ένα κύριο γεύμα που δεν πρέπει να παραλείπεται. Τα παιδιά που καταναλώνουν πρωινό έχουν λιγότερες πιθανότητες να γίνουν παχύσαρκα, αφού αποφεύγουν την υπερκατανάλωση φαγητού στα επόμενα γεύματα. Επίσης, καλύπτουν τις ανάγκες τους στα περισσότερα θρεπτικά συστατικά στη διάρκεια της μέρας. Το πρωινό γεύμα όμως συνδέεται και με καλύτερη απόδοση στο σχολείο, μιας και ο οργανισμός αναπληρώνει την ενέργεια που έχει χαθεί την διάρκεια της ολόκληρης της νύχτας που έχει μείνει χωρίς ενέργεια.
  • Αποφύγετε να δίνετε στο παιδί σας πατατάκια, σοκολάτες και άλλα προιόντα με υψηλό αριθμό θερμίδων για το διάλειμμα. Προτιμήστε να φτιάξετε στο παιδί ένα υγιεινό σνακ για το σχολείο όπως ένα τοστ με τυρί και γαλοπούλα ή ένα κουλούρι κτλ
  • Ενθαρρύνετε το παιδί να ασκείται. Μειώστε το χρόνο που ξοδεύει μπροστά από την τηλεόραση ή τον υπολογιστή και αυξήστε τις δραστηριότητες του και το παιχνίδι ως μέσω ελαφράς άσκησης.
  • Τέλος είναι πολύ σημαντικό να αποφύγετε να χρησιμοποιείτε κάποιες τροφές ως επιβράβευση των παιδιών (πχ “αν είσαι καλό παιδί θα σου πάρω σοκολάτα” ή ”δεν ήσουν ήσυχος σήμερα, γι’ αυτό και δεν θα φας παγωτό το απόγευμα”). Αυτή η τακτική, θα κάνει το παγωτό ή την σοκολάτα ακόμα πιο επιθυμητά,. Η τακτική αυτή λοιπόν πρέπει να αποφεύγεται ειδικά με τροφές που έχουν υψηλό αριθμών θερμίδων (πχ σοκολάτες , καραμέλες, μπισκότα σοκολάτας κ.α). Με την επιβράβευση αυτή τα παιδιά θεωρούν ότι τα τρόφιμα αυτά είναι ”καλά” και ότι αν συμπεριφέρονται σωστά τους ”αξίζουν”! Έτσι από μικρά συνηθίζουν ότι κυρίως η γλυκιά γεύση αποτελεί ”βραβείο΄΄όταν καταφέρνουν κάτι και αυτή η συνήθεια είναι πιθανό να υπάρχει και στην ζωή τους ως ενήλικες.

Βέβαια όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι το παιδί θα στερείται από το διαιτολόγιο του πάντα τα γλυκά, αλλά ότι η κατανάλωσή τους πρέπει να γίνεται με μέτρο και όχι καθημερινά λόγω του νεαρού της ηλικίας τους.

Καλό είναι τα γλυκά συχνά να αποφεύγονται όχι όμως να απαγορεύονται εντελώς.

Γενικά στα παιδιά δεν πρέπει να εφαρμόζονται σκληρές και εξαντλητικές δίαιτες, οι οποίες μπορούν να γίνουν ακόμα και επικίνδυνες.

Πρέπει πάντα να δίνετε ισορροπημένη διατροφή από διαιτολόγο, μιας και για το κάθε παιδί πρέπει να γίνεται έλεγχος της διατροφικής του κατάστασης και έλεγχος του μεταβολισμού του.

Το κάθε παιδί έχει ξεχωριστές ενεργειακές ανάγκες και είναι πολύ σημαντική η κάλυψη των θρεπτικών και ενεργειακών του αναγκών.

Μια μικρή και σταδιακή πτώση του βάρους μπορεί να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση του παιδιού.

Φυσικά απαραίτητο για την απώλεια βάρους είναι οι γονείς να συμπαραστέκονται ψυχολογικά στην προσπάθεια του παιδιού και να το ενθαρρύνουν να συνεχίσει την προσπάθεια ακόμα και αν τα αποτελέσματα είναι μικρά.

Βιβλιογραφία
– Inge Lissau, Mary D. Overpeck et al (2004). Body mass index and overweight in adolescents in 13 European countries, Israel and the United States. Arch Pred; 158:27-33.
– Hill JO, Peters JC. Environmental contributions to the obesity epidemic. Science (1998) 280: 1371-1374.
– Allison DB, Kaprio J, Korkeila M, Koskenvuo M, Neale MC, Kayakawa K. The heritability of body mass index among an international sample of monozygotic twins reared apart. International Journal of Obesity (1996);20:501-
506.
– Epstein, L.H. Valoski, A.M., Vara ,L.S, McCurley,J.
– Elizabeth M. E. Poskitt Child and Adolescent Obesity: Causes and Consequences, Prevention and Management
– www.who.int/

Έλενα Γελαδά, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος,
Μέλος της Ομάδας Logodiatrofis.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ