Η Εθνική Οργάνωση Επιμόρφωσης για τη Χοληστερόλη έχει θεσπίσει κριτήρια για τη διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου.
Τα κριτήρια του NCEP ορίζουν την ύπαρξη ΜΣ ως την παρουσία τουλάχιστον τριών από τα ακόλουθα πέντε κριτήρια:
- Κεντρική παχυσαρκία (περιφέρεια μέσης >102 εκατοστά για τους άνδρες ή >88 εκατοστά για τις γυναίκες)
- Επηρεασμένη γλυκόζη νηστείας (>110 mg/dl)
- Χαμηλές συγκεντρώσεις HDL πλάσματος (<40 mg/dl για τους άνδρες, <50 mg/dl για τις γυναίκες)
- Αυξημένα τριγλυκερίδια ορού (>150 mg/dl)
- Αρτηριακή υπέρταση (>130/85 mm Hg).
Εκτός από τις πέντε βασικές συνιστώσες του μεταβολικού συνδρόμου, από τους ειδικούς αναφέρεται και μια σειρά άλλων διαταραχών που αν και δεν οριοθετούν το σύνδρομο, ωστόσο σχετίζονται με αυτό εξαιτίας της μεταβολικής τους αναφοράς που είναι η ινσουλινοαντίσταση, υπερουριχαιμία, η υπερπαραγωγή δηλαδή ουρικού οξέος και η μειωμένη απέκκριση του από τους νεφρούς, λιπώδες ήπαρ, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και αυξημένη πηκτικότητα στο αίμα.
Το μεταβολικό σύνδρομο αποτελεί μια κλινική κατάσταση που επιτείνει την πρόοδο της αθηροσκλήρυνσης και αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης καρδιαγγειακών συμβαμάτων.
Αθηροσκλήρωση είναι η άθροιση λιπαρών ουσιών στα τοιχώματα των αρτηριών μέσου και μεγάλου μεγέθους. Οι κλινικές εκδηλώσεις της αρτηριοσκλήρωσης αποτελούν τις ισχαιμικές επιπλοκές της νόσου. Δεν οφείλονται δηλαδή στη λιπώδη διήθηση, αλλά σε αποφρακτικές βλάβες, όπως ινώδεις πλάκες, ασβεστώσεις και βλάβες που επιπλέκονται από αιμορραγίες, εξελκώσεις ή θρομβώσεις.
Η αιτία της αθηροσκλήρωσης είναι φαίνεται πολυπαραγοντική και δεν είναι ακριβώς γνωστή.
Παράγοντες κινδύνου για τους οποίους το άτομο δεν έχει καμία ευθύνη είναι η κληρονομικότητα, η περασμένη ηλικία, και το φύλλο.
Παράγοντες κινδύνου για την παρουσία των οποίων το άτομο δεν έχει ευθύνη, αλλά ευθύνεται για την αντιμετώπισή τους είναι η υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης και η ερυθραιμία.
Παράγοντες κινδύνου με πλήρη ευθύνη του ατόμου είναι το κάπνισμα, η παχυσαρκία, η έλλειψη άσκησης, το άγχος και ο τρόπος ζωής γενικά.
Από τους παράγοντες αυτούς που αναφέρθηκαν οι πιο σημαντικοί είναι η υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία, ο σακχαρώδης διαβήτης και το κάπνισμα.
Ένα άτομο που παρουσιάζει ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω είναι φρόνιμο να ελεγχθεί.
Ο έλεγχος περιλαμβάνει μέτρηση σωματικού βάρους και περίμετρο μέσης. Εργαστηριακές εξετάσεις: γλυκόζη και ινσουλίνη, λιπιδαιμικό προφίλ (HDL, LDL, VLDL, Τριγλυκερίδια, Lp(a), Aπολιποπρωτεΐνες, αθηρωματικούς δέικτες), ηπατικά ένζυμα (ALT, AST), ουρικό οξύ, ουρία, κρεατινίνη.
Σε ειδικές περιπτώσεις πρέπει να ελέγχεται και το ποσοστό απέκκρισης της λευκωματίνης στα ούρα (UAER).
Τέλος σε κορίτσια και γυναίκες που έχει διαγνωστεί το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών να ελέγχονται για ολική και ελεύθερη τεστοστερόνη.
