Logodiatrofis.gr

Ο σημαντικός ρόλος της ενημέρωσης στην πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας

Γράφει ο Δημητρακόπουλος Ιωάννης, Γυναικολόγος – Μαιευτήρας συνεργάτης του doctoranytime.gr.

 

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί την δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες ηλικίας 15 έως 44 χρονών. Στην Ευρώπη κάθε χρόνο περίπου 30.000 γυναίκες εμφανίζουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και περίπου 15.000 γυναίκες πεθαίνουν από το νόσημα αυτό. Σε παγκόσμιο επίπεδο νοσούν κάθε χρόνο περίπου 500.000 γυναίκες από τις οποίες περίπου οι μισές καταλήγουν. Με άλλα λόγια, 40 γυναίκες πεθαίνουν καθημερινά στην Ευρώπη από μια νόσο που τώρα πλέον είναι δυνατόν να προληφθεί.

Ο τράχηλος είναι το κατώτερο σημείο της μήτρας που συνδέεται με τον κόλπο. Ανάμεσα στο εξωτερικό και στο εσωτερικό τμήμα του τραχήλου της μήτρας, υπάρχει μια πολύ ευαίσθητη περιοχή που υφίσταται αλλαγές σε διάφορες περιόδους της ζωής της γυναίκας όπως στην εφηβεία, στην εγκυμοσύνη, στην εμμηνόπαυση, και είναι το σημείο από όπου ξεκινά ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας. Σε αντίθεση με άλλους καρκίνους, ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας δεν είναι κληρονομικός. Προκαλείται συνήθως από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV). Ορισμένοι τύποι αυτού του ιού μπορούν να μετατρέψουν τα υγιή τραχηλικά κύτταρα σε παθολογικά κύτταρα. 

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας εξελίσσεται σε ένα μικρό ποσοστό του προσβεβλημένου πληθυσμού και συνήθως μέσα σε μεγάλο χρονικά διάστημα (από μερικά χρόνια μέχρι και αρκετές δεκαετίες). 40% των γυναικών που νοσούν από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας βρίσκεται μεταξύ 35 και 45 ετών.

Ο ιός HPV, που προκαλεί, μεταξύ άλλων, κονδυλώματα, αποτελεί την πιο συχνά εμφανιζόμενη σεξουαλικώς μεταδιδόμενη νόσο. Πρόκειται για τη συχνότερα
εμφανιζόμενη μόλυνση σε σεξουαλικά ενεργά άτομα, με τις νέες, κυρίως, γυναίκες ηλικίας 16 έως 25 ετών να αποτελούν ομάδα υψηλού κίνδυνου. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι 3 στις 4 γυναίκες στην Ελλάδα έχουν τον ίο, αλλά δεν τον γνωρίζουν. Πάρα ταύτα, πολλές γυναίκες στην Ελλάδα γνωρίζουν την σχέση που έχουν η HPV μόλυνση και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.

Σε μια μελέτη που έγινε πρόσφατα από το τμήμα κολποσκόπησης του Αρεταίιου Νοσοκομείου στην Αθήνα, μελετήθηκαν το επίπεδο γνώσεων σχετικά με την σχέση που έχουν η HPV λοίμωξη και ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αλλά και η σεξουαλική συμπεριφορά γυναικών με HPV λοίμωξη. Μελετήθηκαν 47 γυναίκες με HPV λοίμωξη κατά την περίοδο Ιανουάριος 2008 – Ιανουάριος 2009. Η μέση ηλικία των ασθενών ήταν 35,7 έτη.

Η πλειοψηφία των παραπάνω γυναικών ήταν παντρεμένες ή σε μόνιμη σχέση (60%), και είχαν υψηλό μορφωτικό επίπεδο (61,7%, είχαν πανεπιστημιακή μόρφωση). 16 γυναίκες ήταν καπνίστριες, ενώ ο μέσος όρος σεξουαλικών συντρόφων ήταν 6 (από 1 έως 30). Ο μέσος χρόνος μέχρι την διάγνωση της HPV λοίμωξης ήταν 3 έτη. Η μέση ηλικία της πρώτης σεξουαλικής επαφής ήταν τα 18 έτη ενώ ο μέσος όρος ηλικίας κατά το πρώτο τεστ pap ήταν τα 24 έτη. 34% των παραπάνω γυναικών χρησιμοποιούν τακτικά προφυλακτικό, παρά το γεγονός ότι το 70% αυτών πιστεύει ότι το προφυλακτικό είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος προστασίας από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Η πλειονότητα των παραπάνω γυναικών είχαν ενημερωθεί σχετικά με την HPV λοίμωξη και τα άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Οι περισσότερες από τις παραπάνω γυναίκες δήλωσαν ότι γνωρίζουν αρκετά πράγματα σχετικά με την HPV λοίμωξη (74,5%) και τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας (68,1 %), ενώ το 72,3% γνωρίζουν την σχέση της HPV λοίμωξης και του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. 80% των παραπάνω γυναικών πιστεύουν ότι η HPV λοίμωξη είναι πολύ κοινή στις γυναίκες και 70% πιστεύουν ότι η χρήση προφυλακτικού προστατεύει από την HPV λοίμωξη και τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Από τις παραπάνω γυναίκες 76,6% γνώριζαν την ύπαρξη εμβολίου κατά της HPV λοίμωξης.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι γυναίκες της μελέτης παρουσιάζουν επαρκή γνώση σχετικά με την HPV λοίμωξη. Σε ότι αφορά ιατρικά θέματα οι γυναίκες της μελέτης ήταν αρκετά καλά ενημερωμένες, όμως δεν συμβαίνει το ίδιο σχετικά με θέματα σεξουαλικής υγείας. Επίσης σε πολλές περιπτώσεις ο χρόνος που πέρασε από την πρώτη σεξουαλική επαφή μέχρι το πρώτο τεστ Παπανικολάου ήταν πολύ μεγάλος και άρα είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει καλλίτερη ενημέρωση σχετικά με την μεγάλη αξία που έχουν οι τακτικοί γυναικολογικοί έλεγχοι.

Στην περιοχή της Αχαΐας η HPV λοίμωξη είναι πολύ συχνή στον πληθυσμό αναπαραγωγικής ηλικίας. Ο HPV 16 είναι ο τύπος που επικρατεί, ενώ συχνά
ανευρίσκονται και άλλοι κοινοί υψηλού κινδύνου γονότυποι HPV. Οι παραπάνω τάσεις σχετικά με την επιδημιολογία της HPV λοίμωξης αντικατοπτρίζουν
κοινονιο-οικονομικές και δημογραφικές παραμέτρους, την δυναμική των ρευμάτων μετανάστευσης, αλλά και μοτίβα σεξουαλικής συμπεριφοράς. Τα παραπάνω συμπεράσματα προέκυψαν από πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών που αφορά 240 ασθενείς του παραπάνω νοσοκομείου.

Τα ποσοστά  HPV λοίμωξης είναι επίσης υψηλά σε σεξουαλικά ενεργές έφηβες. Γενικά οι έφηβες αποτελούν μια ευπαθή ομάδα σχετικά με τα σεξουαλικώς
μεταδιδόμενα νοσήματα συμπεριλαμβανόμενης και της HPV λοίμωξης, διότι παρουσιάζουν σχετικά απελευθερωμένη σεξουαλική συμπεριφορά παρά το γεγονός ότι το αναπαραγωγικό τους σύστημα δεν έχει ωριμάσει πλήρως.

Σε μελέτη που έγινε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών από τον Ιανουάριο του 2008 έως και τον Ιούλιο του 2011 μελετήθηκαν 149 σεξουαλικά ενεργές έφηβες με μέσο όρο ηλικίας τα 17,3 έτη. Από αυτές 62 (42%) παρουσίαζαν HPV λοίμωξη, 30 είχαν μολυνθεί από πολλούς τύπους HPV, και 54 είχαν μολυνθεί από
τουλάχιστον ένα τύπο υψηλού κινδύνου. Καθώς η ηλικία της πρώτης σεξουαλικής επαφής μειώνεται ο εμβολιασμός κατά του HPV και η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση θα πρέπει να ξεκινά νωρίς στην εφηβεία για να μειωθούν οι αρνητικές επιπτώσεις μη ασφαλών σεξουαλικών πρακτικών.